Man Vrouw gender WeegschalenMannen en vrouwen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Zelfs SGP’ers hebben deze overtuiging ondertussen overgenomen. De verschillen tussen mannen en vrouwen zijn overal zichtbaar, maar er is nogal wat discussie over waar die nou precies vandaan komen. Nature of nurture is de simplistische reductie van dat debat, en waar je staat lijkt samen te hangen met de inhoud van je onderbroek.  

Sekse en gender zijn conceptueel niet hetzelfde. Gender is een term die verwijst naar sociale constructie, naar mannelijkheid en vrouwelijkheid. Sekse of geslacht is de biologische realiteit, man of vrouw. Het Engels kent die scheiding ook: we spreken van gender en van sex. Maar omdat het woord sex preutse Amerikanen en brave Engelsen ongemakkelijk maakt, wordt er vaak gender gezegd waar het eigenlijk over sex gaat. Dat is verwarrend, maar niet onoverkomelijk.

Maatschappelijke afspraak 
We hebben deze aparte termen om aan te geven dat er een onderscheid is tussen biologie en constructie. Er zit niks in de vrouwelijke natuur dat ons aangetrokken maakt tot roze, dat is een maatschappelijke afspraak die er met de paplepel wordt ingegoten. Eentje die vrij recent is: tot de Tweede Wereldoorlog vond men roze ongeschikt voor meisjes. We zouden veel te opgewonden raken van zo’n heftige kleur; blauw en grijs waren beter.

Dit voorbeeld laat direct zien hoe in de biologie verklaringen worden gezocht om sociale variatie mee te rechtvaardigen. Nu gaat het hier om een tamelijk onschuldig genderverschil, serieuzer wordt het als we zeggen dat vrouwen van nature beter zijn in zorgen om daarmee te rechtvaardigen dat ze huismoeders en daarmee financieel afhankelijke schaapjes blijven.

Een recente Amerikaanse studie laat zien dat er grote sekseverschillen zitten in het denken over verschillen tussen man en vrouw. Het gerenommeerde onderzoeksbureau Pew stelde bijvoorbeeld vragen als ‘verschillen mannen en vrouwen in hun persoonlijke hobby’s en interesses?’ en ‘komt dat door biologie of door maatschappelijke verwachtingen?’. Vrouwen wezen veel vaker dan mannen naar maatschappelijke verwachtingen, zoals dit staatje snel inzichtelijk maakt.

PEW gender differences

Sprookje
De vraag die we nu moeten stellen is natuurlijk: ligt de verklaring voor dat sekseverschil in antwoorden in biologische tegenstellingen of moeten we het wijten aan andere maatschappelijke verwachtingen voor mannen en vrouwen? Is het hebben van een penis/meer testosteron de reden dat je vindt dat vrouwen vanwege hun biologie graag breien, of komt het door je plek in de maatschappij?

In de patriarchale samenleving die de VS nog steeds is staan mannen bovenaan de ladder en zijn zij nog steeds de norm. Daarmee hebben zij er baat bij die ongelijkheid toe te schrijven aan biologie, want die is immers onveranderlijk. Toegeven dat het allemaal een sprookje is dat we met zijn allen in standhouden, zou betekenen dat je moet inleveren.

Overigens blijkt genderdenken, dus het toeschrijven van verschil aan verschillende sociale rollen, inderdaad een linkse aangelegenheid te zijn. Het onderzoek laat grote variatie tussen Democraten en Republikeinen zien. Die laatste groep hecht natuurlijk ook meer aan ongelijkheid dan de eerste.

Er is een testje waarmee je jouw opvattingen kunt vergelijken met die van de onderzochte Amerikanen, waarbij de uitsplitsing naar geslacht en politieke kleur direct heel inzichtelijk wordt.

Deze column verscheen eerder op Folia.