In het nieuwste nummer van het Tijdschrift voor Communicatiewetenschap staat een onderzoeksartikel van Floor Boschhuizen en mij over de representatie van sekswerk in de documentaireseries Jojanneke in de prostitutie en Filemon op de Wallen. 

Op basis van een uitgebreide analyse laten we zien dat in de eerste serie stigmatiserende vertogen: sekswerk wordt gebracht als grimmige, criminele praktijk die zelfs als gekozen beroep onaantrekkelijk is. Witte Nederlandse vrouwen en escorts worden gezien als uitzonderingen en sekswerkers krijgen geen agency toegeschreven.

Filemon op de Wallen is meer ambivalent. Enerzijds zijn
er de meer progressieve vertogen ‘Sekswerk als werk met voor- en nadelen’
en ‘Slechte werkomstandigheden door beleid; anderzijds zien we ook hier dat sekswerk wordt gebracht als een onaantrekkelijk beroep waarbij Oost-Europese vrouwen als uitzonderingen gelden. Bovendien weet ook Filemon op de Wallen niet te ontsnappen aan het vertoog van ‘Een grimmige, criminele praktijk’.

Onze bevindingen voor Jojanneke in de prostitutie komen overeen met eerdere studies uit het buitenland (waar ander beleid geldt) die vonden dat sekswerk met name wordt gerepresenteerd als afwijkend, gevaarlijk en crimineel waarbij regelmatig een onderscheid wordt gemaakt tussen type sekswerk of naar afkomst. Onze bevindingen over Filemon op de Wallen wijken daarvan af. Het meest dominante vertoog legt de nadruk op het werkaspect. Wellicht hangt dit samen met de insteek van de serie: niet zozeer sekswerk, maar de Wallen staan centraal in de reeks, met als aanleiding het gemeentebeleid. Hierdoor wordt de stap naar slechtere werkomstandigheden dankzij dat beleid snel gemaakt.

Het merendeel van de gevonden vertogen bevordert stigma. We doen daarom een aantal aanbevelingen aan journalisten om neutraler te schrijven over sekswerk. De waakhondfunctie van de journalistiek wordt nu nauwelijks uitgeoefend als het gaat over beleid over sekswerk. Uitspraken van politici worden zelden gefactcheckt en sensationalistische berichten worden als feit gepresenteerd. Gezien de kloof tussen wetenschappelijke beleidsaanbevelingen en publieke opinie, ligt hier een belangrijke taak voor de pers.

Toegang is op dit moment beperkt voor leden van het tijdschrift, Email me voor een PDF-versie. 

Duits, L. en F. Boschhuizen. (2021). Representatie van sekswerk in Nederland:
een vergelijking tussen Jojanneke in de prostitutie en Filemon op de Wallen. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap 49(2): 166-184.